بعض سنن الصوم اسم املؤلف حممد صالح املنجد

Transkript

1 1436 ORUCUN BAZI SÜNNETLERİ بعض سنن الصوم باللغة الرتكية Muhammed Salih el-muneccid اسم املؤلف حممد صالح املنجد Çeviren Muhammed Şahin ترمجة حممد شاهني Gözden Geçiren Ali Rıza Şahin مراجعة يلع رضا شاهني

2 1 Soru: Orucun sünnetleri nelerdir? Cevap: Hamd, yalnızca Allah'adır. Ramazan orucu, İslâm dîninin bir rüknüdür (esasıdır). Müslümanın, karşılığında ecrini eksiksiz ve tastamam alması için, ister farz, isterse nâfile olsun, orucunu devam ettirmesi ve orucu için ihtiyatlı davranması gerekir. Oruç, en kıymetli ibâdetlerdendir. Allah rızâsı için oruç tutan oruçlunun ecrini Allah Teâlâ'dan başka kimse bilemez. Nitekim Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- bu konuda şöyle buyurmuştur: ز وج ل -ع )) ي ق ول اهلل ت ه وطعا و زي به ت رك شه ج نا أ و أ ه يل فإن م الص و ه ب ء ر د لقا ة عن ح فط ره وفر ف إال ة ض عع عمائ ل ا إىل سب ثا آدم ل ال س نة بع ش أم - : ك عمل ابن يل للص ائم فرح تا ج ه من أ ن : فر حة عنعد م ه وش اب وف فم الص ائم أ ط يب عن د اهلل من ري ح المس ك (( [ رواه مسلم ] ول ل "Allah -azze ve celle- buyuruyor ki: -Âdemoğlunun bütün amelleri kendisi içindir. İyilikler on katından yedi yüz katına kadar karşılık görür. Ancak oruç bundan müstesnâdır. Orucun benim için olması ve mükafatını da benim vermemin sebebi: Oruçlu yemesini, içmesini ve şehvetini benim için terk etmiştir. Oruçlu için iki sevinç (anı) vardır: Birincisi iftar ettiğinde (açlık ve susuzluğunun gitmesi ile) sevinir. İkincisi: (Âhiret günü) Rabbine kavuştuğunda (Rabbinin kendisine verdiği büyük sevap ile) sevinir. Andolsun ki oruçlunun ağız kokusu, Allah katında misk kokusundan daha güzeldir." 1 Orucun sünnetleri pek çoktur. Bu sünnetlerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz: Birincisi: Oruçlunun, birisi kendisine kötü söz söylediği veya sataştığı zaman, onun kötülüğüne güzellikle karşılık vermesi ve: 'Ben oruçluyum" demesi sünnettir. Nitekim Ebu Hureyre'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

3 2 ني ت عر يق ل إ ن ص ائم. م م ه فل ل ه أ و شات وإن ام ر ؤ قات ل ر ف ث وال ي ه )) الصيام ج ن ة فال ي ك ط عامه ه رت تع اىل من ريح ال مس ك ي الص ائم أط يب عند ا لل وشاب وف فم س بيد ه ل ل وا ل ي نف ا ثاله الص يام يل وأنا أجزي به وال س نة بع ش أم.(( [ رواه ابلخاري ومسلم ] وش هوته من أجيل "Oruç kalkandır.(oruçlu) kötü söz söylemesin ve câhillik etmesin. Eğer birisi kendisine söverse veya kendisiyle kavga etmek isterse: -İki defa- Ben oruçluyum, desin. -Nefsim elinde olan Allah'a yemin olsun ki, oruçlunun ağız kokusu, Allah katında misk kokusundan daha güzeldir. Oruçlu yemesini, içmesini ve şehvetini benim için terk etmiştir. Oruç benim içindir ve mükafatını da ben vereceğim. İyilikler on katıyla karşılık görür." 2 İkincisi: Oruçlunun sahur yemeği yemesi sünnettir. Nitekim Enes b. Mâlik'ten -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: ). ة رك س ح ر وا فإن يف الس ح ور ب ت [ متفق عليه ] (( "Sahur yemeği yeyiniz. Çünkü sahur yemeğinde bereket vardır." 3 Üçüncüsü: Sahuru geciktirmek sünnettir. Nitekim Enes b. Mâlik -Allah ondan râzı olsun-, Zeyd b. Sâbit'ten -Allah ondan râzı olsun- rivâyet ettiğine göre, Zeyd b. Sâbit şöyle demiştir: ا ن : بعني األذ إىل قعام والس ح ور ا ن ر قد عم مع انل ع ث ة آي.(( [ رواه ابلخاري ] خ س ني ق لع الص عال عم ك ك ن )) ت س حر قال: "Biz, Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- ile beraber sahur yemeği yedik. Sonra Nebi - sallallahu aleyhi ve sellem- namaza kalktı. (Enes der ki: Zeyd b. Sâbit'e:) -Ezân ile sahur yemeği arasında ne kadar zaman vardı? dedim. (Zeyd b. Sâbit):

4 3 -Elli âyet okunacak kadar süre idi, dedi." 4 Dördüncüsü: (Güneşin batmasıyla birlikte) iftarı açmakta acele etmektir. Nitekim Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- bu konuda şöyle buyurmuştur: [ رواه ابلخاري ومسلم ] فط ر وا ال ل ج.(( ا ع م انل ا )) ال يز ال "İnsanlar iftarlarını erken yaptıkları (iftarda acele ettikleri) sürece hayır üzeredirler." 5 Beşincisi: Oruçlunun, iftarı taze (yaş) hurma ile, taze (yaş) hurma bulamazsa, kuru hurma ile, onu da bulamazsa su ile orucunu açması sünnettir. demiştir: Nitekim Enes b. Mâlikten -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre o şöyle ن رس ول ك )) ا لل اء.(( ات من م فإن ل م ت ك ن ح سا ح سو عرات تم ك عن لع ر طبات فإن ل م ت فط ر قبل أن ي ص ل ي [ رواه أبو داود والرتمذي وصححه األبلا ن يف صحيح أيب داود ] "Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- akşam namazını kılmazdan önce birkaç tane taze (yaş) hurma ile orucunu açardı (iftar ederdi). Eğer taze (yaş) hurma yoksa, birkaç kuru hurma ile orucunu açardı (iftar ederdi). Birkaç kuru hurma da yoksa, birkaç yudum su yudumlardı." 6 Altıncısı: Oruçlunun, iftar etmek istediği zaman sünnette belirtilen duâ ile iftarı açması sünnettir. Sünnette belirtilen ise Besmele'dir. Doğru olan görüşe göre; -Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-'in bu konuda emri gereği- Besmele farzdır. Sünnette şu duâ da gelmiştir, fakat hadis zayıftır: أن ك م ن إن قك ولع رز م الل ه ك ص م ل ط رت أ قب ل ت الس مي )). عليم ال (( [ رواه أبو داود وضعفه ابن القيم يف زاد املعاد ] "Allahım! Senin için oruç tuttum ve senin rızkınla orucumu açtım.bunu benden kabul buyur.şüphesiz sen, hakkıyla işitensin, hakkıyla bilensin." 7 Yine sünnette şu duâ da gelmiştir:

5 و هب الظ مأ )) ذ ابتل ر ج أل ر وق و ث ب ا الع )). إن ش اء اهلل 4 [ رواه أبو داود وابليهيق وحسنه األبلا ن يف إرواء الغليل ] "(Kuruluğun gitmesiyle) susuzluk gitti, damarlar ıslandı, (yorgunluk ortadan kalktı ve) Allah ın izniyle ecir sâbit oldu." 8 Yedincisi: Oruçlunun bol bol duâ etmesi müstehaptır. Nitekim Enes b. Mâlikten -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Nebi - sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: ت رد ا ت ال و دع عو ال د الو عو ود الص ائم عو ود الم ساف ر.(( [ رواه ابليهيق وصححه األبلا ن يف سلسلة األحاديث الصحيحة ] الث ))ث "Üç duâ reddolunmaz (kabul olunur): Babanın (evladına) duâsı, yolcunun duâsı ve oruçlunun duâsı." 9 Başka bir hadiste Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: م : ه ت و ع رد د ة ال ت ثال ث ال و ع ط ر ود ي ف و م.(( م ظل ت ع ادل والص ائم ح ال [ ال مام رواه أمحد وصححه حمققو املسند بطرقه وشواهده ] (( "Üç sınıf kimsenin duâsı reddolunmaz (kabul olunur): Adâletli devlet başkanının duâsı, oruçlunun iftar vaktindeki duâsı ve mazlumun duâsı." 10 İmam Nevevî -Allah ona rahmet etsin- bu konuda şöyle demiştir: "Oruçlunun, oruçlu iken hem kendisi, hem de müslümanlardan sevdiği kişiler için dünya ve âhiretle ilgili önemli konularda duâ etmesi müstehaptır." 11 Ebu Ümâme'den -Allah ondan râzı olsun- merfû olarak rivâyet olunduğuna göre, Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: لل د عن ا ء.(( [ رواه أمحد وصححه األبلا ن يف صحيح الرتغيب ] ر ع تق فط ك "Şüphesiz Allah'ın, her iftar vaktinde (cehennemden) azat ettiği kimseler vardır." 12 Ebu Said el-hudrî'den -Allah ondan râzı olsun- merfû olarak rivâyet olunduğuna göre, Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: )) إن

6 ك و ك ي ا ء اىل ع تق وتع بارك ت )). س تج ابة م م يف ل ن ول ة -يع - وإن لع يف ر مض ان يف م س عل م )) إن لل 5 م يو ل ة ول عو د [ رواه الزبار وصححه األبلا ن يف صحيح الرتغيب ] "Şüphesiz Allah'ın, Ramazan'ın her gece ve gündüzünde (cehennemden) azat ettiği kimseler vardır. Yine Ramazan'ın her gece ve gündüzünde her müslümanın kabul olunan bir duâsı vardır." 13 Oruçlunun tuttuğu oruç Ramazan orucu ise, şunları yapması müstehaptır: - Kur'an okumak ve Allah'ı anmak için mescitte oturmak. - Ramazan'ın son on gününde itikafa girmek. - Terâvih namazını (mescitte) kılmak. - Bol bol sadaka vermek ve hayırlı ameller yapmak. - Karşılıklı Kur'an okumak (ezberi gözden geçirmek). Nitekim İbn-i Abbas'tan -Allah ondan ve babasından râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre o şöyle demiştir: ج ود ما يك ون يف رمض ان ح ني يلقعاه و د انل ا وك ن أ أج )) ك ن رس ول ا لل جعود من رمض ان ي د ارس ه الق عرآن فلرس عول ا لل أ ك ل لة ق اه يف ل ج ب يل وك ن ي ة.(( [ رواه ابلخاري ومسلم ] يح الم رس ل بال من الر "Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- insanların en cömerdi idi. O nun cömertliğinin coşup taştığı zamanlar da Ramazan da Cebrâîl -aleyhisselâm- ın kendisi ile buluştuğu vakitlerdi. Cebrâîl -aleyhisselâm-, Ramazan ın her gecesinde O'nunla buluşur, (karşılıklı) Kur ân okurlardı. Bu sebeple Rasûlullah -sallâllahu aleyhi ve sellem- Cebrâîl ile buluştuğunda, hiçbir engel tanımadan esen rahmet rüzgârlarından daha cömert davranırdı." 14 Oruçlu, çok uyumak ve çok şaka yapmak gibi vaktini kendisine fayda vermeyen, hatta orucuna zarar verebilen şeylerle kaybetmemeli, iftarda tek düşüncesinin türlü yemekler yemek ve içecekler içmek olmamalıdır. Çünkü bütün bunlar, oruç sırasında onu pek çok salih amelden mahrum bırakabilir. Allah Teâlâ en iyi bilendir.

7 6 1 Buhârî, hadis no: Müslim, hadis no: Buhârî, hadis no: Müslim, hadis no: Buhârî, hadis no: Müslim, hadis no: Buhârî, hadis no: Buhârî, hadis no: Müslim, hadis no: Ebû Dâvud, hadis no: Tirmizî, hadis no: 696. Elbânî, 'İrvâu'l-Ğalîl', c:4, s:45'te hadisin hasen olduğunu belirtmiştir. 7 Ebu Davud, hadis no: İbn-i Kayyim, 'Zâdu'l-Meâd, c: 2, s: 51'de hadisin zayıf olduğunu belirtmiştir. 8 Ebu Dâvud, hadis no: Beyhakî, 4/239. Elbânî, 'İrvâu'l-Ğalîl', c: 4, s: 39'da hadisin hasen olduğunu belirtmiştir. 9 Beyhaki, 3/345. Elbânî, 'Silsiletu'l-Ehâdîsi's-Sahîha, hadis no: 1797'de hadisin sahih olduğunu belirtmiştir. 10 Ahmed, hadis no: Müsned'i tahkik edenler, hadisin başka yollarlla ve şâhitlerle sahih olduğunu belirtmişlerdir. 11 Nevevî, "el-mecmû'", c: 6, s: Ahmed, hadis no: Elbânî, 'Sahîhu't-Terğîb, c: 1, s: 491'de hadisin sahih olduğunu belirtmiştir. 13 Bezzâr rivâyet etmiş, Elbânî, 'Sahîhu't-Terğîb, c: 1, s: 491'de hadisin sahih olduğunu belirtmiştir. 14 Buhârî, hadis no: 6. Müslim, hadis no: 2308